Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan 2024 Küresel Askeri Harcamalar Raporu, dünya genelindeki askeri harcamaların rekor seviyelere ulaştığını ortaya koydu. Jeopolitik gerilimlerin tırmanmasıyla birlikte, küresel askeri harcamalar 2024'te bir önceki yıla göre reel olarak %9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolara yükseldi. Bu artışta, Avrupa ve Ortadoğu'daki askeri harcamalardaki keskin yükselişler etkili oldu. Raporda dikkat çeken bir diğer nokta ise Türkiye'nin askeri harcamalarındaki önemli artış oldu.

Türkiye'nin Askeri Harcamalarındaki Yükseliş

SIPRI raporuna göre, Türkiye'nin 2015-2024 döneminde askeri harcamaları %110 oranında arttı. Ülkenin 2024'teki askeri harcamaları, bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolara ulaştı. Bu artış, Türkiye'nin bölgesel güvenlik kaygıları, terörle mücadele operasyonları ve savunma sanayii yatırımlarıyla ilişkilendirilebilir. Türkiye'nin askeri harcamalarındaki bu yükseliş, ülkenin savunma kapasitesini güçlendirme ve bölgesel güvenlikte daha etkin bir rol oynama stratejisinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

Türkiye'nin askeri harcamalarındaki bu artışın nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Bölgesel güvenlik tehditleri ve istikrarsızlık
• Terörle mücadele operasyonları
• Savunma sanayii yatırımları
• Jeopolitik rekabet

Küresel Askeri Harcamalardaki Genel Durum

2024'te en çok askeri harcama yapan beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan oldu. Bu ülkelerin harcamaları, dünya askeri harcamalarının %60'ını oluşturdu. ABD'nin askeri harcamaları 2024'te bir önceki yıla göre %5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştı. Çin'in askeri harcamaları ise 2015-2024 döneminde %59 arttı ve 2024'te %7 yükselerek 314 milyar dolara çıktı. Rusya'nın askeri harcamaları da 2024'te bir önceki yıla göre %38 artışla 149 milyar dolara yükseldi.

Avrupa'da ise Malta hariç tüm ülkeler askeri harcamalarını artırdı. Ukrayna'daki savaş ve ABD'nin NATO ittifakına bağlılığına ilişkin şüpheler, Avrupa'daki askeri harcamaların %17 artmasına neden oldu. İsrail'in askeri harcamaları da Gazze'deki saldırılar nedeniyle %65 artarak 46,5 milyar dolara ulaştı.

Askeri Harcamaların Toplumsal Etkileri

SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100'den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını belirtti. Liang, "Hükümetler, genellikle diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünleşmelerin önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli etkileri olabilir" ifadesini kullandı. Askeri harcamalardaki artışın, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi alanlardaki yatırımları azaltabileceği ve toplumsal refahı olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor.

SIPRI raporu, küresel askeri harcamaların rekor seviyelere ulaştığını ve Türkiye'nin de bu trende dahil olduğunu gösteriyor. Türkiye'nin askeri harcamalarındaki artış, bölgesel güvenlik kaygıları ve savunma sanayii yatırımlarıyla ilişkilendirilebilir. Ancak, askeri harcamalardaki artışın toplumsal refah üzerindeki potansiyel etkileri de göz önünde bulundurulmalıdır. Hükümetlerin, askeri güvenlik ve toplumsal refah arasında dengeli bir politika izlemesi, sürdürülebilir bir kalkınma için önemlidir.